112 AMBULANS SİSTEMİNİN TARİHÇESİ VE İLİMİZİN DURUMU
Belediyelerin ve diğer kurumların yeterli destek vermemesi ile her geçen yıl güç kaybeden ambulans hizmetleri 1994 yılında Sağlık Bakanlığımız tarafından başlatılan “112 Acil Yardım ve Kurtarma Hizmetleri Projesi” ile Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde yeniden ele alınmıştır. İllerde İl Sağlık Müdürlükleri bünyesinde 1995 yılında Acil Yardım ve Kurtarma Hizmetleri Şubeleri kurulmuş, sistemin finansmanı genel bütçeden sağlanmaya çalışılmıştır.
1998 yılında 112 sistemin kurulduğu il sayısı 49’a çıkarılmış, İzmir merkezli olarak Manisa, Aydın, Uşak, Denizli, Muğla, Balıkesir illerinin dahil edilmesi ile ilk Bölge Koordinatörlüğü uygulamasına geçilmiştir Yine aynı yıl Almanya’da ki afet akademisine gidilerek 112 komuta kontrol merkezleri, kara ve hava ambulanslarının çalışma prensipleri, kullanılan formlar ve kıyafetler ile tıbbi ekipmanlar hakkında ayrıntılı bilgiler edinilmiştir. Daha sonraki yıllarda da yine aynı merkezde alınan eğitimler sonucunda edinilen tecrübeler ile ülkemizdeki ambulans sisteminin araç, yazılım, donanım, kıyafet ve eğitim alt yapısı oluşturulmuştur. Yazılımlar ile desteklenen 112 Komuta Kontrol Merkezi uygulamaları, helikopter ambulans uygulaması ve eğitim teknikleri bu yıllarda yurt dışında yerinde incelenmiş ve bugünkü sistemin temelleri o yıllarda atılmıştır. Bu gelişmelerde yurt dışı eğitimler yanında 1999 Marmara Depreminde kara ve hava yolu ile hasta nakillerinde edinilen tecrübeler büyük yer tutmaktadır 2000 yılında, acil sağlık hizmetlerinin bütün yurtta eşit, ulaşılabilir, kaliteli, süratli ve verimli olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla, acil sağlık hizmetlerinin sevk ve idaresine dair usul ve esasları belirleyen “Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği” çıkarılabilmiştir. Yönetmelik ile acil sağlık hizmeti organizasyon ve işleyişine ilişkin çok önemli yasal altyapı oluşturulmuştur. 2015 yılında da İlkyardım Yönetmeliği yayınlanmıştır. Üniversitelerin Yüksek Okul yöneticilerinin uzun uğraşları ve Acil Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın talepleri ile personel atama yönetmeliklerinde yapılan değişiklikler neticesinde 2004 yılında ilk kez Bakanlığımız 112 İstasyonlarına ve hastane acil servislerine paramedik ve acil tıp teknisyeni atamaları yapmıştır.
Motorize 112 ekibi, 112’de görevli bir hekimin kendi motosikleti gerçekleştirdiği bu uygulama daha sonraki yıllarda Sağlık Bakanlığımız tarafından yönetmeliklere de dahil edilmiş ve alımı yapılan motosikletler ile dünyadaki örnekleri benzeri bu uygulama birçok ilimize yaygınlaştırılmıştır.
Halen şehirlerin dar sokaklarında ve şehir içi trafiğinin yoğun olduğu illerde acil vakalara müdahale için 52 motosiklet ambulans hizmet yapmaktadır.
Hava kuvvetlerine ait 2 adet uçak ambulans yanında özellikle güneydoğu bölgesindeki arazi şartlarından dolayı hasta ve yaralı naklinde kullanılan askeri helikopterler bulunmaktaydı. Sağlık Bakanlığımız bünyesinde helikopter ambulans uygulaması ilk kez hizmet alımı yolu ile 2008 yılında Ankara’ da faaliyet göstermeye başlamıştır. İlk aşamada 4 bölge ili olan Ankara, İstanbul, İzmir, Erzurum’da hizmete başlanmış, daha sonra hizmet yaygınlaştırılarak 15 farklı ilde 17 helikopter ile helikopter ambulans sistemi faaliyete geçirilmiştir.. 2010 yılı Nisan ayından itibaren birisi turbo jet ve uzun mesafeli, 3 adet turboprop pervaneli (kısa pisti olan havaalanlarına da inebilecek yapıda) ambulans uçak hizmete girmiştir.
Günümüzde, ülkemizdeki hastane öncesi acil sağlık hizmetleri gelişmiş Avrupa ülkeleri düzeyine ulaşmış, diğer ülkeler için de bir model olma özelliğine kavuşmuştur.[i]
İLİMİZDEKİ 112 ACİL HİZMETLERİN DURUMU;
İlimiz Merkez ve ilçelerinde 27 adet 112 istasyonu bulunmaktadır, bunların 6 tanesi Merkez, diğerleri ilçelerimize dağılmış haldedir.
57 aktif ambulansımız olup, bunların 2 tanesi kar paletli pajero ambulans ve 1 tanesi obez ambulansıdır. Her ilçemizde en az 2 adet Acil Yardım ambulansımız bulunmaktadır.
Yıllara göre İlimizdeki 112 Acil Sağlık Hizmetleri Sayıları
Yıl | Toplam vaka | Günlük ort. Vaka sayısı |
2016 | 31770 | 87 |
2017 | 33756 | 92 |
2018 | 38641 | 105 |
Kasım 2019 | 24685 | 75 |
Acil hastaya hizmet verilmiştir.