28
Ocak Dünya Lepra Günü
Lepra (Hansen Hastalığı, Cüzzam)
Hansen hastalığı olarak da
isimlendirilen Lepra, Mycobacterium
leprae isimli
bakterinin neden olduğu kronik bir enfeksiyon hastalığıdır.
Hastalık özellikle cildi, çevresel sinirleri, üst solunum yolu
mukozasını ve gözleri etkiler. Lepra erken bebeklik döneminden
yaşlılık dönemine kadar tüm yaş grubundaki insanları
etkileyebilir. Lepra tedavi edilebilir bir hastalıktır, erken
tedavi ile hastalığın neden olduğu şekil bozuklukları ve
sakatlıklar önlenebilir.
Lepraya bağlı şekil bozuklukları
ve sakatlıklar hemen oluşmaz, tanı konulmamış vakalarda yıllar
süren bir süre sonucunda oluşur. Her yıl Ocak ayının son Pazar
günü ‘Dünya Lepra Günü’ olarak ilan edilmiştir ve özellikle
çocuklarda lepraya bağlı oluşan sakatlıkların tamamen önlenmesi
hedef alınmıştır. Erken tanı ve lepra yayılımını önleme
çalışmalarının arttırılması bu hedefe ulaşılmasında
anahtar rol oynamaktadır. Bu günün amacı; toplumun lepra
hastalarına karşı oluşan yanlış inançlarını ve
bilgisizlikten kaynaklanan korkularını gidermek, lepra yayılımını
önlemeye yönelik uygulamaları arttırmak ve erken tedaviye
ulaşılmasının sağlanması ile hastalığa bağlı sakatlıkları
önlemektir.
2016 yılında dünya genelinde 214
000’den fazla kişide lepra hastalığı görülmüştür ve
vakaların yarıdan fazlası Hindistan’dan bildirilmiştir.
Brezilya ve Endonezya diğer yüksek vaka sayısı olan ülkelerdir
(Dünya Sağlık Örgütü, 1 Eylül 2017 tarihli Haftalık Sürveyans
Raporu). Yeni vaka tespit oranı 2016 yılında her 100 000 kişide
2.9 olarak bildirilmiştir.
Bulaşma
yolu: Lepra
basilinin tek kaynağı insandır. M.
leprae çok yavaş
çoğalır, kuluçka süresi 3-12 yıl arasında değişmekle
birlikte ortalama 2-4 yıldır. Belirtilerin görülmesi bazen 25
yılı bulabilir. Ağız ve burun salgıları ile yakın ve uzun
süreli temas sonucu damlacık enfeksiyonu ile bulaşır. Çocuklar
hastalığa karşı daha duyarlıdır.
Semptom,
bulgular ve tanı: Lepra
hastalığının tanısı, hastalık sıklığının düşük olduğu
bölgelerde hastalığın akla gelmemesi nedeniyle güç
olabilmektedir. Lepra hastalığının sık görüldüğü bölgelerde
ya da ailesinde lepra hikayesi olan kişilerde ise hastalık
genellikle gözden kaçmaz. Aşağıdaki belirti ve bulgulardan
birinin olması durumunda tanı kolaylıkla konulabilir.
Cilt lezyonları tek veya birden
fazla olabilir ve lezyonlar çevresindeki ciltten daha soluk renkte
görünmektedir. Bazen lezyonlar kırmızı veya bakır renginde de
olabilir. Farklı cilt lezyonları görülebilir. Duyu kaybı ise
lepranın tipik bulgusudur, iğne ile ve/veya hafif dokunma ile duyu
kaybı tespit edilebilir. Lepra klinik bulgulara ve cilt smear testi
sonucuna göre üç klinik grupta sınıflandırılmaktadır.
Hastalık, klinik bulgulara göre Tüberküloid lepra, Lepramatöz
Lepra ve Borderlayn Lepra olarak sınıflandırılmaktadır.
Tüberküloid
Lepra: Bağışıklık
sistemi sağlıklı kişilerde görülür. Esas olarak çevresel
sinirleri ve deriyi tutar. Basil, kol ve bacaklarda bulunan çevresel
sinirlere yerleşir, bu bölgelerde bulunan sinirlerde iltihap
odakları oluşturur. Sinir fonksiyonunu bozar ve duyu kayıplarına
yol açar. Basil sayısı çok az olduğundan bulaşıcı değildir.
Bu tipin prognozu iyidir ve tedavisiz kendiliğinden iyileşebilir.
Borderlayn
Lepra: Tuberkuloid
lepra ile lepromatöz lepra arasında yer alan gruptur. Hastaların
büyük bir kısmı bu grupta yer alır. Sinir harabiyetinin
ciddiyetinden dolayı önem taşır. Leprada görülen tüm şekil
bozukluğu ve sakatlıklar bu grupta da görülebilir.
Lepromatöz
Lepra: Bağışıklık
sistemi zayıf kişilerde görülür. Başlangıç ve gidişi
sinsidir. Belirtileri arasında burun tıkanıklığı, burun
kanaması, saç dökülmesi, kaş ve kirpik dökülmesi, burun
tabanında çökme, diz ve dirsekte lezyonlar görülür. Tedavi
edilmezse basil sinirleri tutarak el ve bacaklarda duyu kayıpları
ve şekil bozukluklarına yol açar. Buna bağlı felç ve
sakatlıklar görülür.
Ülkemizde ve dünyada Lepra tedavisi
ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Ülkemizde
lepra: Ülkemizde
Lepra hastalığı bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar
kapsamında olup halen “Lepra Eradikasyon Programı”
uygulanmaktadır. DSÖ lepra için eliminasyonu, hastalık
prevalansının 10.000’de 1 vakanın altına indirilmesi olarak
tanımlamış olup, ülkemizde de hastalık prevalansı 10.000’de 1
vakanın altındadır. Ülkemizde
2017 yılı itibariyla kayıtlı lepra hasta sayısı toplam 605
olup, 2017 yılında tespit edilen yeni vaka sayısı ikidir.
Lepra Haftası Bilgilendirme İle İlgili Resmi Yazıya Ulaşmak İçin Tıklayınız!