12 ŞUBAT ULUSLARARASI EPİLEPSİ GÜNÜ
Epilepsi halk arasında sara hastalığı olarak da bilinen kronik (uzun süreli) bir hastalıktır. Epilepside beyinde bulunan nöronlarda ani ve kontrolsüz boşalmalar (deşarjlar) olur. Bunun sonucunda hastada istemsiz kasılmalar, duyusal değişiklikler ve bilinç değişiklikleri meydana gelir. Epilepsi nöbetler halinde olan bir hastalıktır. Nöbet aralarında hasta sağlıklıdır. Hayatında yalnızca bir nöbet geçiren hasta, epilepsi hastası olarak kabul edilmez. Dünya üzerinde yaklaşık olarak 65 milyon epilepsi hastası mevcuttur. Ülkemizde bu sayı 750 bin civarındadır.
Epilepsi nedenleri nelerdir?
Epilepsi vakalarının hepsinde altta yatan neden tam olarak tespit edilememektedir. Doğum travmaları, geçirilmiş kazalara bağlı kafa travmaları, zor doğum öyküsü, ileri yaşlarda beyin damarlarında görülen vasküler anormallikler, yüksek ateşli hastalıklar, kan şekerinin aşırı düşmesi, alkol çekilmesi, kafa içi tümörleri ve beyin iltihapları nöbet geçirmeye yatkınlık ile ilişkili olarak tespit edilmiş nedenlerden bazılarıdır. Epilepsi, bebeklik döneminden ileri yaşlara kadar herhangi bir dönemde ortaya çıkabilir.
Epilepsi belirtileri nelerdir?
· Ani olarak ortaya çıkan yoğun korku ve endişe hali
· Mide bulantısı
· Sersemlik
· Görme ile ilgili değişiklikler
· Ayak ve ellerin hareketlerinde kısmi kontrolsüzlük
· Vücudun dışına çıkmış gibi hissetmek
· Baş ağrısı
Bu durumları takiben meydana gelen çeşitli belirtileri kişide nöbet geliştiğine işaret ediyor olabilir:
· Bilinç kaybını takip eden kafa karışıklığı
· Kontrolsüz kas kasılmaları
· Ağızdan köpük gelmesi
· Düşme
· Ağızda garip bir tat oluşması
· Diş kenetlenmesi
· Dilin ısırılması
· Ani başlangıçlı hızlı göz hareketleri
· Garip ve anlamsız sesler çıkarma
· Bağırsak ve mesane üzerindeki kontrolün kaybı
· Ani ruh hali değişiklikleri
Epilepsi tanısı nasıl konur?
Hastaya tanı koymak için EEG, MR, bilgisayarlı tomografi ve PET gibi tetkikler istenebilir. Kan analizlerini içeren laboratuvar testleri, epilepsi belirtilerinin bir enfeksiyon nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmesi halinde fayda sağlayabilir.
Epilepsi tedavisi nasıl yapılır?
Epilepsi tedavisi ilaçlarla yapılır. İlaç tedavisi ile epilepsi nöbetleri büyük oranda önlenebilir. Tedavi boyunca epilepsi ilaçlarının düzenli kullanılması büyük önem taşır.
Epilepsi nöbeti geçiren kişiye nasıl yardımcı olunabilir?
Bir kişi yanınızda nöbet geçirirse şunları yapmalısınız:
· Öncelikle sakin olun, hastayı kendine zarar getirmeyecek bir pozisyona getirin. Yan çevirmeniz iyi olacaktır.
· Zorla hareketleri durdurmaya ve çenesini açmaya, dilini dışarı çıkarmaya çalışmayın.
· Hastanın kemer, kravat ve başörtüsü gibi eşyalarını gevşetin.
· Su içirmeye çalışmayın, boğulabilir.
· Epilepsi nöbeti geçiren bir insana canlandırma işlemi yapılmasına gerek yoktur.
Epilepsi hastalarının dikkat etmesi gerekenler:
· İlaçlarınızı saati saatine alın.
· Üzerinizde epilepsi hastası olduğunuza dair bir kart bulundurun.
· Ağaca çıkma, balkon ve terastan sarkma gibi eylemlerden uzak durun.
· Yalnız yüzmeyin.
· Banyo kapısını kilitlemeyin.
· Televizyon gibi sürekli parlayıp sönen ışık karşısında uzun süre kalmayın.
· Spor yapabilirsiniz ancak susuz kalmamaya dikkat edin.
· Aşırı yorgunluk ve uykusuzluktan kaçının.
· Kafa darbesi almamaya dikkat edin.
Dr. Fatih ŞAHİN
İl Sağlık Müdürü